เนื่องจากผลของการเจริญสติ ทำให้ตัวสัมปชัญญะสามารถเกิดขึ้นได้ต่อเนื่อง จึงเป็นเหตุให้
มีสมาธิเกิดร่วมด้วย จึงเป็นเหตุให้ รับรู้ความรู้สึกต่างๆที่เกิดขึ้นในใจได้อย่างชัดเจน ( สภาวะกิเลส )
มีคำถามจากผู้ที่เจริญสติ ถามว่า ทำไมเมื่อก่อนนี้ เขาจึงไม่เห็นตัวอารมณ์ที่เกิดขึ้นเหล่านี้
ทำไมเขาจึงหงุดหงิดง่าย โมโหง่าย โกรธง่าย ทั้งๆที่อารมณ์เหล่านี้เมื่อก่อนนี้มีไหม มันมีเกิดขึ้นประจำ
แต่ทำไมเขาจึงมองไม่เห็นมันได้ชัดหรือรู้สึกถึงอารมณ์ต่างๆได้ชัดขนาดนี้
บางคนเป็นคนใจเย็น ไม่โกรธใครง่ายๆ ใครจะพูดอะไรยังไงช่างเขา พยายามกดข่มเอาไว้
เพราะไม่อยากมีเรื่องกับใครๆ แต่พอมาเจริญสติ กลับกดข่มอารมณ์เหล่านี้เอาไว้ไม่อยู่ มันจะคอยพุ่งออก
คำตอบคือ เพราะเป็นผลของการเจริญสติ ทำให้ตัวสัมปชัญญะเกิด ตัวสัมปชัญญะจะทำให้มีความรู้สึกตัว
ขณะที่สิ่งต่างๆเกิดขึ้นในจิต ทำให้รู้ชัดในความรู้สึกที่เกิดขึ้น
นี่คือสภาวะแรกๆที่ทุกคนจะได้เจอเมื่อมาเจริญสติ คือ รู้ชัดในสภาวะต่างๆที่เกิดขึ้นในจิต
ไม่ว่าจะความชอบใจ ไม่ชอบใจ การกระทบต่างๆจะรู้ชัดมากๆ เรียกว่า รู้ทันปัจจุบัน
ยิ่งเจริญสติมากเท่าไหร่ ยิ่งเจอสภาวะเหล่านี้ชัดมากขึ้นเรื่อยๆ เห็นรายละเอียดต่างๆชัดมากขึ้น
และริ่มรู้เท่าทันต่อสิ่งต่างๆที่เกิดขึ้นในจิตมากขึ้น แรกๆอาจจะตอบโต้เพราะความไม่รู้
แต่เมื่อได้พบเจอกัลยาณมิตร แนะนำว่า สิ่งที่เกิดขึ้นเหล่านี้เกิดจากอะไร ย่อมไม่ตอบโต้
และเจริญสติต่อไปเรื่อยๆ เมื่อมีกำลังของสติ สัมปชัญญะมากขึ้น
ย่อมรู้เท่าทันต่อการปรุงแต่งของจิตมากขึ้นเรื่อยๆ