การปฏิบัติตามแนวสติปัฏฐาน 4 ที่เราปฏิบัติโดยสภาวะนั้น ไม่ใช่การยึดรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง เพราะไม่ว่าใครๆจะปฏิบัติแบบไหน สามารถนำไปสลับปรับเปลี่ยนตามสภาวะของแต่ละคนได้ โยคีจะเป็นผู้เลือกสภาวะเอง หาใช่จากผู้แนะนำบอกให้ทำตามไม่ เราเป็นเพียงแค่ผู้แนะนำหรือผู้ดูสภาวะเท่าน ไม่ใช่ผู้สอน เราไม่ชอบสอนใครๆ เพราะไม่ชอบเรื่องการติดตาม การที่โยคีปฏิบัติตามสภาวะหรือตามแนวทางที่ตัวเองถนัดนั้น จะไปได้ดี ดีกว่า ถูกตีกรอบว่าจะต้องทำอย่างโน้นอย่างนี้ แต่ สำหรับบางคนก็ต้องใช้รูปแบบบังคับ กุศลแต่ละคนสร้างมาแตกต่างกันไป แนวทางจึงมีหลากหลายเพราะเหตุนี้ ฉะนั้น การปฏิบัติจึงไม่มีถูกหรือผิด เพียงแต่เราวัดกันที่ ทำแล้วมีสติไหม ทำแล้วเห็นกิเลสตัวเองไหม ถ้าทำแล้ว กิเลสตัวเองเพิ่มมากขึ้น หรือเห็นแต่กิเลสชาวบั้น นั่นคือ ผิดทางอย่างแน่นอน ทุกอย่างล้วนเกิดจากเหตุที่ทุกๆคนได้กระทำมาทั้งสิ้น เพียงหมั่นสร้างแต่เหตุดี หมั่นทำความเพียรในการเจริญสติอย่างต่อเนื่อง ก็จะพบทางที่ถูกต้องเอง ทำไปเถิด ประเสริฐกว่าไม่ได้ทำ ดีกว่าไปจดจ้องไปมองว่าถูกหรือผิด สุดท้ายตายเสียก่อนที่จะได้ลงมือทำ สะสมไปนะ ทำมากทำน้อย ทำตามสะดวก ทำตามถนัด …..
การปฏิบัติ สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ อย่าโกหกตัวเอง เพราะถ้าสามารถโกหกตัวเองได้ จะไม่มีวันได้พบเจอกิเลสที่แท้จริงๆ เจอแค่ลูบคลำกิเลส ปฏิบัติไปจะเจอแต่สุข สงบ สบาย แต่กิเลสในใจกลับมองไม่เห็นมัน สุดท้าย เมื่อปฏิบัติไปถึงจุดๆหนึ่งก็จะติดอุปกิเลส เหตุเพราะมองไม่เห็นกิเลสในใจของตัวเอง ไม่รู้จักตัวกิเลสที่แท้จริง พอไปติดเลยไม่รู้ว่าติด มีวิธีแก้วิธีเดียวคือ เจริญสติเท่านั้น เช่น เดินจงกรมให้มากขึ้น กำหนดในอริยาบทย่อยให้มากขึ้น พูดทุกอย่างตามความเป็นจริง คนที่สอบอารมณ์เท่านั้น เขาจะรู้ว่า ควรปรับอะไร ควรลดอะไร แรกๆจึงควรมีผู้แนะนำเพราะเหตุนี้
อุปกิเลส 10 คืออะไร แล้วทำไมถึงเรียกว่า อุปกิเลส ซึ่งไม่ว่าจะเป็น โอภาส สติ ความสงบ ความศรัทธา ปีติ สุข ความเพียร อุเบกขา สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นสิ่งดี ทำไมถึงมาเรียกว่า อุปกิเลส ส่วนมากคนมาตกม้าตายที่ด่านนี้กัน เพราะว่าเมื่อสิ่งเหล่านี้ปรากฏขึ้น แล้วมีเจ้านิกันติ คือ ความยินดี ความติดใจ ความชอบใจ ความต้องการ ความพอใจในสิ่งที่เกิดขึ้นทั้งคุณวิเศษ 9 ประการ เลยกลายเป็นกิเลสไป
เมื่อเป็นกิเลสไปเสียแล้ว โยคีจึงไม่สามารถเห็นตามความเป็นจริงได้ คุณวิเศษทั้ง 9 เลยกลายเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติไปโดยปริยาย ไม่สามารถก้าวหน้าต่อไปได้ ยกเว้นได้รับการแนะนำที่ถูกต้องคือ จงอย่าพอใจหรือติดใจในสิ่งเหล่านี้ วิธีแก้คือ ให้เดินจงกรมให้มากขึ้น เจริญสติให้มากขึ้น เวลานั่งควรมีสติรู้อยู่กับกายและจิตให้มากขึ้น ถ้าสมาธิมากเกินสติ ให้ปรับนั่งให้น้อยลง เพิ่มการเดินให้มากกว่า
ข้อความต่อไปนี้ นำมาจากหนังสือ วิปัสนาทีปนีฎีกา รจนาโดย หลวงพ่อภัททันตระ อาสภะมหาเถระ
อิเม โภสาทโย อุปกิเลสวตฺถุตาย อุปกิเลสาติ วุตฺตา น อกุสลตฺตา นิกนฺติ ปน อุปกิเลโส เจว อุปกิเลสวตฺถุ จ วตฺถุวเสเนว เจต ทส คาหวเสน ปน สมตึส โหนฺติ
วิปัสสนูกิเลสตั้งแต่โอภาส จนถึง อุเบกขา ๙ ประการนี้ เรียกว่า อุปกิเลส เพราะเป็นที่อาศัยของ ตัณหา,มานะ,ทิฏฐิ ทั้ง ๙ ประการนี้ ตัวจริงแท้ๆ ไม่ได้เป็นอกุศลเลย แต่ประการสุดท้ายคือ นิกันติ เป็นอุปกิเลสด้วย ทั้งเป็นที่อาศัยของอุปกิเลสด้วย อุปกิเลส ๑๐ ประการนั้น นับโดยที่ตั้งหนึ่งๆเป็นที่อาศัยของอกุศล ๓ ตัว คือ ตัณหา,มานะ,ทิฏฐิ ก็คอยหาโอกาสแทรกเข้ามา เช่น เมื่อโอภาส ปรากฏขึ้น ทิฏฐิก็จะเกิดแก่โยคี ทำให้นึกคิดไปว่า แสงสว่างเกิดขึ้นนี้ คงเป็นเพราะ ตนได้บรรลุธรรมวิเศษแล้ว ต่อจากนั้นมานะ ก็จะเกิดขึ้น ทำให้นึกคิดไปว่า ตนมีบุญแท้ๆ ต่อจากนั้น ก็จะยินดีชอบใจว่า ขอให้เป็นอยู่อย่างนี้ตลอดไป อันแสดงว่า ตัณหา เกิดขึ้นแล้ว เลยทำให้โภสซึ่งตัวจริงแล้วเป็นของดีแท้ๆ มากลายเป็นอุปกิเลสไป
Walailoo's Blog 